Ik heb goed nieuws en slecht nieuws. Het goede nieuws is dat de uitspraak van Japans, voor Nederlanders, vrij gemakkelijk is. Het slechte nieuws is dat het schrift belachelijk gecompliceerd is. Ik zal dit in een korte reeks uiteenzetten.

Japans kent een beperkt aantal klanken die innig verbonden zijn met het schrift. Dit is één van de redenen waarom Japanners vaak moeite hebben met het leren van andere talen: ze kunnen de andere klanken simpelweg niet inbeelden. Voor mij is het niet in te schatten of de taal de letters/karakters heeft bepaald of andersom, waarschijnlijk is het een combinatie.

Het schrift is pas laat, ergens rond 500CE, in Japan geïntroduceerd vanuit China. Zo zijn Chinese karakters de basis voor het Japanse schrift en deze worden kanji genoemd. Maar omdat die niet afdoende bleken, zijn twee aparte tekenalfabetten oftewel lettergrepenschriften ontwikkeld, genaamd hiragana en katakana. Daarnaast worden romaji (Romeinse tekens) gebruikt voor sommige aanduidingen en de meeste cijfers. Nu komt het: al deze karakters worden door elkaar gebruikt! Alhoewel één van de twee tekenalfabetten afdoende zou zijn om een klankgetrouwe transcriptie van de taal te geven, houden de Japanners toch vast aan de kanji.

Een reden die gegeven wordt, is dat deze karakters een intrinsieke betekenis uitbeelden, in tegenstelling tot ons alfabet. Voor ons zie je eerst het woord, dan de klank en dan de betekenis. Met kanji zie je eerst de betekenis en dan het woord en dan de klank. Bijvoorbeeld 大人 (otona, volwassene) is een combinatie van 大 (groot) en 人 (mens).  Ik kan me voorstellen dat dat prettig is. Een verdere moeilijkheid is dat er niet echt spaties tussen woorden worden geplaatst, maar dit vormt verrassend genoeg niet zo’n groot probleem.

Voor buitenstaanders maakt het het echter niet makkelijker op. Je begint met het leren van de twee tekenalfabetten. Hiragana worden met name gebruikt voor Japanse woorden en grammaticale eenheden zoals partikels. Katakana worden met name gebruikt voor de transcriptie van buitenlandse woorden, waarover later meer. Beide alfabetten hebben 48 karakters,  namelijk 5 pure klinkers (a, i, u, e, o) en de rest samenstellingen van een medeklinker en een klinker die ik hier lettergreep zal noemen, behalve n als enkele medeklinker. Hierdoor heeft Japans een herkenbaar ritme zonder ingewikkelde klinkersamenstellingen of moeilijke medeklinkercombinaties.

Met enkele simpele regels kun je de Japanse uitspraak goed benaderen. De klinkers zijn zoals in het Nederlands, maar de a en i zijn altijd lang, ofschoon er verschil wordt gemaakt tussen biru (gebouw, building) en biiru (bier); en de u houdt het midden tussen “uu” en “oe”. In principe worden alle letters uitgesproken, met uitzondering van soms de u. Bijvoorbeeld het alomtegenwoordige desu (het is) wordt meestal uitgesproken als “des”. Net zoals het onderdrukken van de laatste u in arigatou gozaimasu (dank u wel). Een lange klinker wordt gevormd door een klinker achter een lettergreep te plaatsen. Bijvoorbeeld raamen (een soort noodles) is ra + a + me + n. Hierbij moet je weten dat een o verlengd wordt door de klinker u. Dus de arigatou van hierboven wordt wel degelijk als “aariegaatoo” uitgesproken met de klemtoon op de laatste lettergreep. In formelere spraak wil men deze u nog wel eens benadruken.

Voor de lettergrepen zijn er voor elk van de medeklinkers k, s, t, n, h, m, r, y, w vijf combinaties met elk van de klinkers, met wat uitzonderingen, bijvoorbeeld yi bestaat niet. Andere medeklinkers worden in hiragana en katakana gevormd met een dakuten: na het karakter. Dus か is ka en が is ga; は is ha en ば is ba; さ is sa en ざ za; た is ta en だ is da. Daarnaast is er de handakuten: ゚die van een h een p maakt, dus は is ha en ぱ is p.

Er zijn enkele samengestelde klanken, die gevormd worden door de i-vorm van de lettergreep met een y-lettergreep die kleiner geschreven wordt. Dus kyo in Tokyo wordt samengesteld als きょ(ki + yo, uitgesproken als kjo). Een lettergreep wordt verkort of afgebroken door een verkleinde つ (tsu)  te schrijven, wat vertaald wordt met een dubbele medeklinker. Dus ちょっと (chotto, chi+yo+to, betekent “een beetje”, maar ook “dat is een beetje moeilijk” oftewel: “nee”).

Het lijkt heel wat, maar dit is met wat oefening goed onder de knie te krijgen. Mijn cursus in Leiden ging geheel in romaji, in ons alfabet dus, maar na een maand of wat kan ik nu alle hiragana en katakana lezen. De woorden begrijpen is een tweede, maar het is een goed begin. De volgende aflevering gaat over de haat-liefdeverhouding met katakana.

  6 Responses to “Nihongo: schrift en uitspraak (1)”

  1. Dank, nu snap ik het ook een beetje. Dat gaat geloof ik wel goed komen met je Japans.

    Correctie?: “maar dit vormt verrassend genoeg zo’n groot probleem” zal “maar dit vormt verrassend genoeg niet zo’n groot probleem” moeten zijn?

  2. Over de voordelen van tekenschrift zoals kanji maakt Luhman ergens de opmerking, dat het mogelijk is dat mensen elkaar niet kunnen verstaan maar wel hetzelfde schrift beheersen en zo met elkaar kunnen communiceren. In China schijnt dat ook zo te werken. Hoe zit dat in Japan?

    • Binnen Japan zijn er weinig verschillen in taal, behalve de uitspraak van sommige dialecten. Chinees en Japans zijn niet inwisselbaar; voor zover ik begrepen heb, kan een Chinees van een Japanse tekst misschien begrijpen over welk onderwerp het gaat, maar niet veel mee dan dat, en vice versa. Hier is een aantal redenen voor.

      De Chinese karakters zijn geïmporteerd voor een taal die al bestond. Voor veel woorden was dus al een uitspraak, alleen het karakter werd overgenomen. Daar werden dan weer combinaties mee gemaakt die in het Chinees niet voorkomen. Woorden die uit het Chinees overgenomen zijn, hebben veelal wel een zelfde uitspraak. Sterker nog, veel karakters hebben een Chinese (on) en een Japanse (kun) uitspraak. Verder worden de drie karaktersets door elkaar gebruikt, en met name belangrijke grammaticale eenheden zoals vervoegingen van werkwoorden, voornaamwoorden, voor(achter)zetsels en dergelijke zijn allemaal in hiragana. Tenslotte zijn de karakters in zowel China als Japan aan verandering onderhevig geweest.

  3. […] komt dan het beloofde schrijfsel over katakana, het andere tekenalfabet naast hiragana. Dit alfabet bevat precies dezelfde klanken als hiragana, en nog een paar meer. De letters zijn […]

  4. Ik wil Nihongo leren lezen;een tijd geleden was ik bezig met de grammatica te leren.ik vond eigenlijk geen geschikt boek om het schrift meester te worden.Aleen vond ik wel een goed boek in de Openbare Bibliotheek over alle 1880 Kanji karakters die nu in de moderne taal worden gebruikt!

 Leave a Reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

2,859 Spam Comments Blocked so far by Spam Free Wordpress

*

   
© 2012 Aron Beekman Suffusion theme by Sayontan Sinha