Vorige week zijn we met bezoek uit Nederland naar de eerste dag van een sumotoernooi geweest. Sumo (spreek uit: sumoo en niet suumo) is de Japanse worstelsport waarin enorm veel traditie geïntegreerd is. Ik ga niet alle aspecten benoemen, als je meer wilt weten kun je overal op internet terecht.
Er zijn zes Grand Sumo tournooien per jaar voor de topprofessionals, drie waarvan in het in 1985 herbouwde indoorstadion (Kokugikan) in Tokyo.
Elk tournooi beslaat vijftien dagen en elke worstelaar vecht eenmaal per dag, tegen elk van de vijftien tegenstanders in zijn divisie. De meeste gevechten duren zeer kort, enkele tot tientallen seconden, maar soms zorgt een houdgreep voor een minutenlange impasse. De basisregels zijn simpel: je verliest wanneer een ander lichaamsdeel dan je voeten de grond raakt en/of wanneer je buiten de (vrij kleine) ring terecht komt.
Het heeft kennelijk nut om letterlijk veel gewicht in de schaal te gooien, en de meeste worstelaars wegen 150kg of meer (de gemiddelde lengte is overigens 1.80m). Wij zagen er één net onder de 100kg, die overigens wel won door eenvoudigweg opzij te stappen toen zijn tegenstander aanviel. De grote lichaamsomvang wordt bewerkstelligd door een speciaal dieet: de worstelaars staan om 4 uur op, gaan trainen, en eten voor het eerst rond 11 uur. Deze ‘lunch’ heet chanko nabe, dat is groenten en vlees (vnl. kip) in een bouillon, daarnaast rijst. Dit klinkt vrij gezond en dat is het ook, de hoeveelheid echter is gigantisch, tot wel zes kommen rijst per persoon. Dat alles wordt met meerdere pullen bier weggespoeld. Om het optimaal te verteren volgt een middagslaap. ‘s Avonds eet men nog eens zo’n zelfde maaltijd. Het schijnt op grofweg 20000 kilocaloriën per dag uit te komen.
In de buurt van het stadion zijn er enkele restaurants, gerund door oud-worstelaars, die chanko nabe serveren. Wij hebben dat als lunch gegeten, en het was zeer smakelijk.
Voordat het korte gevecht kan aanvangen, wordt eerst een uitgebreid openingsritueel opgevoerd. De worstelaars maken grote zijwaartse stappen en tonen stuk voor stuk hun ledematen, traditioneel om te laten zien dat ze geen wapens dragen. Ze strooien ook ruime hoeveelheden zout in de ring, dat formeel een shintoschrijn vertegenwoordigt, als reiniging voor de goden. Op verschillende momenten lijkt voor de buitenstaander het gevecht te gaan beginnen, maar wordt onderbroken door meer ritueel, waaronder het drinken van chikara mizu, lett. krachtwater.
Een ander mooi aspect is de scheidsrechter (gyoji). Deze begeleidt het openingsritueel, geeft aan dat de wedstrijd kan beginnen, en bepaalt uiteindelijk de winnaar. Dit oordeel kan in twijfel worden getrokken door vijf(!) andere scheidsrechters die om de ring heen zitten. Wanneer het oordeel van de gyoji herroepen wordt, hoort deze aan te bieden seppuku te plegen, en draagt daartoe een kort zwaard. In de moderne tijd is zelfmoord omgetoverd in ontslag, de toestemming waartoe in de regel evenwel niet verleend wordt. Ze dragen verder de meest prachtige zijden uniforms, ik grapte dat ze de best geklede scheidsrechters ter wereld zijn (echt waar, beter nog dan snooker). Voor de gyoji zijn er schijnbaar evenveel rangen en standen als voor de worstelaars, en er zijn ook families die al generaties lang in deze taak dienen.
Het was razend interessant om dit een keer mee te maken. De worstelaars hebben een zeer beheerste uitstraling, met uitzondering van de korte momenten van het gevecht. De rituelen zijn aansprekend, met name wanneer alle worstelaars uit de topdivisie een cirkel vormen voorafgaand aan de opening van hun gevechtsronde. Het publiek, een mix van oud, jong en veel buitenlandse toeristen, is uitermate enthousiast. Mocht je toevallig in Tokyo zijn wanneer een toernooi aan de gang is, dan is het bijwonen zeker de moeite waard.
Wat de uitslagen betreft: de topworstelaar, die onder de naam Hakuho gaat, en uit Mongolië komt, kan nu zijn 25e toernooi winnen. Op de eerste dag, toen wij er waren, moest hij op in de allerlaatste serie, en won gemakkelijk. Sindsdien heeft hij elk gevecht gewonnen, en staat zo ongeslagen gedeeld aan kop met één andere tegenstander, Kisenosato, die op zijn beurt de eerste Japanse winnaar sinds 2006 kan worden. Morgen vechten zij tegen elkaar, daarna volgt nog één ronde op zondag.
Update: op zaterdag heeft Hakuho de uitdager Kisenosato verslagen in een rechstreeks duel, wat een enerverende wedstrijd moet zijn geweest. Op de laatste dag moest Hakuho tegen de nummer twee op de ranglijst, Harumafuji, en bij verlies en winst van Kisenosato zou het op een playoff zijn uitgedraaid. Hakuko bleef echter foutloos terwijl Kisenosato kennelijk een morele dreun had opgelopen en ook zijn laatste wedstrijd verloor.
Hakuho wint daarmee zijn 25e Grand-Sumotitel en komt daarmee gedeeld op plaats drie te staan wat betreft toernooioverwinningen aller tijden (het record is 32).